fijnspardwergspanner Eupithecia tantillaria

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor, maar wordt in de oostelijke helft van het land meer waargenomen dan in het westen; op sommige vliegplaatsen talrijk. RL: kwetsbaar.

Rode lijst

kwetsbaar

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin april-eind juli in één generatie. De vlinders komen goed op licht. Ze rusten overdag op laaghangende takken of stammen en zijn gemakkelijk op de jagen.

Levenscyclus

Rups: eind juni-eind augustus. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Dwarf Pug

Duitse naam

Nadelgehölz-Blütenspanner

Franse naam

l'Eupithécie des résineux

Synoniemen

Eupithecia piceata, Eupithecia pusillata, Tephroclystia pusillata

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.
Vooral de fijnspar onder de naaldbomen is de waardplant van deze dwergspanner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eupithecia: eu is goed, goedig en pithex, pithekos is een dwerg. De vlinders hebben een aantrekkelijk uiterlijk en zijn klein. Haworth schrijft: mooie vlinders, als ze rusten zien ze er prachtig uit: de vleugels gespreid en vlak, elegant gedrukt tegen de ondergrond; eigenlijk helemaal ontworpen om ze in vlinderkasten te verzamelen.
Tantillaria: tantillus is heel klein; een kleine soort, zelfs voor een dwergspanner

Auteursnaam en jaartal

Boisduval, 1840

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 9-11 mm. Een opvallend kenmerk op de bruinachtig grijze, tamelijk afgeronde voorvleugel is de sterk vergrote zwarte middenstip. Op de voorvleugel bevinden zich vele dwarslijntjes. De achtervleugel is wit tot lichtgrijs met een zeer duidelijk patroon van enkele donkere dwarslijnen, waaronder een opvallend gevormde middenlijn; op de achtervleugel bevindt zich een duidelijke middenstip. De franje is duidelijk geblokt.

Kenmerken rups

20-22 mm. Lijf roodachtig bruin met een donkerder ruglijn die het best zichtbaar is op de borst- en op de paar laatste segmenten, met onduidelijke subdorsale lijnen en een beetje blekere stigmalijn.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de spardwergspanner (E. abietaria) en de eikendwergspanner (E. dodoneata).

Gelijkende soorten rups

Dennendwergspanner (Eupithecia indigata).
De rupsen van de Eupithecia-soorten lijken veel op elkaar. Bij determinatie kan de waardplant een handig hulpmiddel zijn. Vergelijk daarnaast ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen en het habitat.

Gelijkende soorten vlinder

spardwergspanner

eikendwergspanner

Gelijkende soorten rups

dennendwergspanner

Verpreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor, maar wordt in de oostelijke helft van het land meer waargenomen dan in het westen; op sommige vliegplaatsen talrijk. RL: kwetsbaar.

België

Vrij algemeen in het hele land. Lokaal talrijk.

De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

West-Europa, de Britse eilanden naar het oosten Rusland, Oekraïne, Georgië en het Altaj-gebied; in het noorden tot Lapland. In Zuid-Europa Italië, de Balkan en Turkije.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.