heidewitvlakvlinder Orgyia antiquoides
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Komt lokaal voor op de zandgronden in het binnenland. RL: gevoelig.
Rode lijst
gevoelig
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Begin juli-eind augustus in één generatie. De vlinders nemen geen voedsel op. De mannetjes zijn overdag actief, de vleugelloze vrouwtjes blijven in hun cocon waarin zij ook de eieren afzetten.
Levenscyclus
Rups: mei-augustus. De rups verpopt zich in een opvallende gele cocon op de waardplant. De eieren worden afgezet in de cocon en overwinteren daarin.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Duitse naam
Pappelkätcheneule
Oud Nederlandse naam
heideborstelrups
Synoniemen
Orgyia ericae
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Net als de witvlakvlinder heeft ook de heidewitvlakvlinder lichte vlekjes op de voorvleugel. De vlekjes zitten zelfs op dezelfde plaats, ze zijn echter veel minder opvallend.
Dit is een soort die in heidegebieden thuis is.
Toelichting wetenschappelijke naam
Orgyia: orguia is strict genomen het bereik van uitgestrekte armen, een basisgrootheid; hier worden de uitgestrekte armen zelf bedoeld, naar de houding van de rustende vlinder, met de voorpoten naar voren uitgestrekt.
Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1822)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: ♂ 12-15 mm. Het mannetje van deze soort lijkt veel op die van de andere Orgyia-soorten, maar is kleiner en egaler van kleur. De witte vlek in de binnenrandhoek is vrij klein. Langs de voorrand van de voorvleugel liggen vaak witachtige vlekjes. Het vleugelloze vrouwtje is licht van kleur en kort behaard.
Gelijkende soorten vlinder
Zie de hoekstipvlinder (O. recens) en de witvlakvlinder (O. antiqua).
Gelijkende soorten rups
Witvlakvlinder (Orgyia antiqua), hoekstipvlinder (Orgyia recens) en moerasspinner (Laelia coenosa).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
Gelijkende soorten vlinder
Gelijkende soorten rups
Verpreiding
Zeldzaamheid
Zeldzaam. Komt lokaal voor op de zandgronden in het binnenland. RL: gevoelig.
België
Zeer zeldzaam. Recent slechts van enkele vindplaatsen uit de Antwerpse en Limburgse Kempen bekend. In Wallonië beperkt tot de Hoge Venen.
De soort staat als Bedreigd op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Komt voor van België, Nederland, Denemarken, Zuidwest-Zweden via Finland en Rusland tot in China en in een enclave in de noordelijke Balkan.
Ontbreekt in Groot-Brittannië en Ierland.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Heiden.
Actualiteiten
Ontdek meerTijdschriften
- (op)getekend - Geen begrip René Marcelis & Peter Wetzels augustus 2014
Word donateur
Steun De Vlinderstichting
