populierenvoorjaarsuil Orthosia populeti

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

uilen (NOCTUIDAE)

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; op sommige vliegplaatsen vrij algemeen. RL: kwetsbaar.

Rode lijst

kwetsbaar

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin maart-eind mei in één generatie. De vlinders komen op licht en bezoeken wilgenkatjes; soms worden ze aangetroffen op smeer.

Levenscyclus

Rups: maart-juni. De rups verbergt zich overdag tussen samengesponnen bladeren van de waardplant en foerageert ´s nachts, eerst op de katjes en later op de bladeren van de waardplant. De soort overwintert als pop in een cocon in de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Lead-coloured Drab

Duitse naam

Pappel-Kätzcheneule

Franse naam

la Téniocampe du peuplier

Synoniemen

Taeniocampa populeti, Orthosia populi, Monima populi

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Voorjaarsuilen vliegen vroeg in het jaar. De meeste zijn Orthosia-soorten.
De populier is een belangrijke, maar niet de enige waardplant van deze voorjaarsuil.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Orthosia: orthosis is recht maken. De aandacht wordt erop gevestigd dat dit genus anders is dan b.v. dat van Lacanobia, dit genus heeft een rechte subterminale lijn. Orthosia was ook een aanroepnaam van Artemis en waarschijnlijk had Ochsenheimer beide mogelijkheden in gedachten.
populeti: populetum is een populierenbos; de populier is de waardplant.

Auteursnaam en jaartal

(Fabricius, 1775)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-17 mm. De voorvleugel heeft een tamelijk afgeronde vleugelpunt en een overheersend grijze grondkleur, die uiteen loopt van licht loodgrijs tot zwartachtig grijs. De tamelijk grote, licht omlijnde niervlek en ringvlek vallen doorgaans goed op. Ook de middenschaduw en de fijne donkere geschulpte centrale dwarslijnen zijn over het algemeen goed zichtbaar. Kenmerkend zijn de bruine of zwartachtige, min of meer pijlvormige vlekjes aan de binnenzijde van de lichte golflijn, die in het midden het duidelijkst zijn. Het mannetje heeft geveerde antennen.

Gelijkende soorten vlinder

De variabele voorjaarsuil (O. incerta), die ook een loodgrijze kleur kan hebben, is meestal groter, heeft een hoekige voorvleugelpunt en de binnenste lob van de niervlek is duidelijk donkerder dan de rest van de niervlek (niet of slecht te zien bij donkere exemplaren). De antennen van het mannetje zijn niet zichtbaar geveerd; wel zijn ze vrij dik en hebben ze, met een loep zichtbare, korte uitsteeksels. De tweestreepvoorjaarsuil (O. cerasi) is altijd bruinachtig van kleur. Zie ook de bandvoorjaarsuil (O. opima) en dubbelstipvoorjaarsuil (Anorthoa munda).

Gelijkende soorten vlinder

bandvoorjaarsuil

variabele voorjaarsuil

tweestreepvoorjaarsuil

Verpreiding

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; op sommige vliegplaatsen vrij algemeen. RL: kwetsbaar.

België

Vrij zeldzaam in Vlaanderen, maar toegenomen en lokaal algemeen. In Wallonië zeldzamer, maar wijdverbreid.

De soort staat als Kwetsbaar op de Rode Lijst van Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van de Pyreneeën via Midden-Europa tot Rusland. De noordgrens over de Britse eilanden, Scandinavië en naar het oosten tot de Oeral. De zuidgrens over Italië, de Balkan en Klein-Azië.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.