satijnvlinder Leucoma salicis
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Komt vooral voor in de drie noordoostelijke provincies en in de noordelijke kuststreek; daarbuiten minder algemeen. De waargenomen aantallen zijn meestal laag. RL: kwetsbaar.
Rode lijst
kwetsbaar
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Half mei-half augustus in één generatie. De vlinders komen op licht en worden overdag soms rustend aan de onderzijde van bladeren waargenomen.
Levenscyclus
Rups: augustus-juni. De soort overwintert als jonge rups, met meerdere bijeen in een spinsel op de waardplant. De rups verpopt zich in een harige cocon, meestal in een schorsspleet of tussen de bladeren op de waardplant. De eieren worden in hoopjes op de stam of een tak van de waardplant gelegd en bedekt met een wit hard schuim.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
White Satin Moth
Duitse naam
Pappel-Trägspinner
Franse naam
le Bombyx du saule , l'Apparent
Synoniemen
Stilpnotia salicis, Liparis salicis
Meer
Toelichting Nederlandse naam
Satijnvlinder is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders'.
De vlinder van deze soort heeft een kenmerkende zijden of satijnen glans over de vleugels.
Toelichting wetenschappelijke naam
Leucoma: leukos is wit en kome is het haar; de witte schubben bedekken de hele vlinder.
salicis: Salix is het plantengeslacht wilg, waar de rups soms op leeft, het geeft echter de voorkeur aan populier die ook door Linnaeus wordt genoemd als waardplant.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 21-27 mm. Goed herkenbaar aan de sterke zijdeachtige glans, de zwart met wit geringde poten en het volledig wit behaarde achterlijf. Soms loopt er een lichte bruingele veeg langs de voorrand of langs de binnenrand van de voorvleugel; verder is er nauwelijks variatie. Het mannetje heeft sterk geveerde antennen. Het vrouwtje is groter en heeft ongeveerde antennen.
Kenmerken rups
Tot 45 mm; lichaam grijs gespikkeld met over de rug een brede zwarte lengteband met aan weerszijden een rij geelachtig witte vlekjes en over het midden een rij grote, crèmewitte vlekken; borsteltjes van witachtige en roodbruine haren staan op verheven oranjerode wratjes ingeplant; kop zwart.
Gelijkende soorten vlinder
De zwarte-l-vlinder (Arctornis l-nigrum) heeft een opvallende L-vomige middenvlek op de voorvleugel. De bastaardsatijnvlinder (Euproctis chrysorrhoea) is witter, kleiner en heeft een donker behaard achterlijf. Zie ook de moerasspinner (Laelia coenosa) en de donsvlinder (Euproctis similis).
Verpreiding
Zeldzaamheid
Vrij algemeen. Komt vooral voor in de drie noordoostelijke provincies en in de noordelijke kuststreek; daarbuiten minder algemeen. De waargenomen aantallen zijn meestal laag. RL: kwetsbaar.
België
Zeer zeldzaam in Vlaanderen en sterk achteruitgegaan. Verspreide vindplaatsen in West-Vlaanderen, vooral aan de kust, en in het westen van Oost-Vlaanderen. In Wallonië bekend uit alle provincies, maar recent enkel gezien in Henegouwen en Namen.
De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als Momenteel niet in Gevaar (Veraghtert et al. 2023).
Mondiaal
Het zeer uitgebreide areaal van deze soort loopt van Noord-Afrika en het Middellandse Zeegebied, via heel Europa, inclusief de Britse eilanden, tot Oost-Azië. Sinds 1920 (geïmporteerd) ook in Noord-Amerika. In het zuiden het hele Middellandse Zeegebied, via Voor- en Midden-Azië tot Zuidoost-Siberië. Naar het noorden tot in het subpolaire gebied in Scandinavië.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Habitat
Populierenaanplanten en wilgenstruwelen; ook andere plaatsen met voldoende bomen in vochtige gebieden (soms schadelijk in populierenaanplanten).
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
