rookkleurige worteluil Euxoa nigricans

Familie

uilen (NOCTUIDAE)

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt verspreid over het land voor. RL: bedreigd.

Rode lijst

bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Eind juni-eind september in één generatie. De vlinders komen op licht en op smeer en ze bezoeken bloemen van onder andere kruiskruid, vlinderstruik en bosrank.

Levenscyclus

Rups: september-begin juni. De rupsen groeien langzaam, foerageren ´s nachts en verpoppen zich in een met spinsel verstevigde holte in de grond. De soort overwintert als rups.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Garden Dart

Duitse naam

Schwarze Erdeule

Franse naam

le Noirâtre , la Noctulelle sombre

Oud Nederlandse naam

rookkleurige vlinder

Synoniemen

Agrotis nigricans, Luperina nigricans, Agrotis fumosa

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Rookkleurige worteluil is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).
Een oude wetenschappelijke naam van deze soort is fumosa, hetgeen wellicht de brug vormt naar rookkleurig.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Euxoa: euxoos is goed gepoetst; dit zou naar de achtervleugel verwijzen.
nigricans: nigricans is zwartachtig, naar de grondkleur van de donkere vormen.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1761)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. Deze uil lijkt qua grootte en vorm op de graanworteluil (E. tritici), maar is tamelijk effen gekleurd en weinig contrastrijk getekend. De grondkleur van de voorvleugel is donkerbruin of zwartachtig bruin. De ringvlek en de vaak gedeeltelijk geelachtige niervlek vallen meestal goed op.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam okerkleurig of okerkleurig bruin met op de flanken een groenachtig grijze zweem; over de rug een dunne, zwartgezoomde, grijze middenstreep, soms onderbroken door een aantal donkerbruine, driehoekige en ruitvormige vlekken; laag op de flanken een dubbele, lichtbruine lengtestreep; de haren staan op zwartachtige vlekjes ingeplant; kop grijsachtig bruin met zwarte spikkels en streepjes.

Gelijkende soorten vlinder

De graanworteluil (E. tritici) heeft vaak opvallende pijlvlekken in het zoomveld, een wit bestoven ader en meestal een lichte strook langs de voorrand van de voorvleugel. Het mannetje van de vierkantvlekuil (Xestia xanthographa) heeft een bredere voorvleugel. Donkere exemplaren van de gewone velduil (Agrotis segetum) hebben doorgaans een donkere niervlek zonder witte of gele omranding; de ringvlek is bij deze soort soms traanvormig en heeft vaak een donkere kern. Zie ook de variabele worteluil (E. cursoria).

Gelijkende soorten rups

Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), variabele worteluil (Euxoa cursoria), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).
Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

(Volks)tuinen, graslanden, akkers, grazige ruigten, moerasachtige gebieden; soms bospaden.

Planten

Diverse kruidachtige planten, waaronder klaver, weegbree en zuring.

Waardplant

Weegbree
Plantago

Zuring
Rumex

Klaver
Trifolium

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

Alle soorten uit deze familie