tandvlinders NOTODONTIDAE

Vlinders

De familie van de tandvlinders omvat wereldwijd meer dan 3800 soorten, waarvan er 32 in Nederland zijn waargenomen.
De tandvlinders hebben een dik lichaam en een behaard uiterlijk. De meeste soorten hebben lange en smal toelopende voorvleugels die in rust tamelijk dicht tegen het lichaam worden gehouden. Sommige soorten hebben aan de binnenrand van de voorvleugel een tandvormig uitsteeksel dat in rusthouding, wanneer de vlinder zijn vleugels dichtgevouwen heeft, aan de rugzijde zichtbaar is als een opvallende uitstulping.

De vlinders kunnen geen voedsel opnemen. Ze worden overdag zelden gezien, maar komen goed op licht. De antennen zijn relatief lang en bij de mannetjes meestal geveerd; in rust zijn ze echter meestal niet zichtbaar. De vleugeltekening heeft vaak een duidelijke camouflagefunctie: overheersend bruine, grijze en witte tinten in een onopvallend en warrig patroon waardoor de vlinders een geheel vormen met een ondergrond van schors of dode bladeren. Binnen de soorten is weinig variatie; hooguit varieert de grondkleur of de intensiteit van de tekening enigszins.

Rupsen en verpopping

Deze familie herbergt rupsen in de meest uiteenlopende vormen en kleuren. De rupsen zijn vaak opvallend getekend en heffen hun kop en achterlijf omhoog als ze zich bedreigd voelen. Sommige hebben opmerkelijke uitsteeksel op hun rug of twee staartjes aan hun achterlijf; met name de rupsen van de hermelijnvlinders hebben een gevorkte staart waaruit bij verstoring rode, zweepachtige draden tevoorschijn komen die heen en weer bewegen. Er zijn ook soorten die geen uitsteeksels hebben, maar die gekenmerkt worden door een rubberachtige uitziende huid; ook behaarde rupsen komen voor in deze familie. De rupsen van de tandvlinders voeden zich met bladeren van diverse boomsoorten en gebruiken de waardplant ook om op te rusten. De verpopping vindt plaats in de grond, in de strooisellaag onder de waardplant of in een stevige cocon op de stam.

De eikenprocessierups (Thaumetopoea processionea), die tot 2011 werd ingedeeld in de familie processievlinders (Thaumetopoeidae), behoort volgens de nieuwste taxonomische inzichten ook tot de familie van de tandvlinders.